Prof. Dr. P.R. Roelfsema (Nederlands Herseninstituut (KNAW))

Een hersenschorsprothese om aan blinden een rudimentaire vorm van zien terug te geven

Een droom van wetenschappers is om beelden uit de buitenwereld rechtstreeks te kunnen projecteren op de hersenschors. Deze methode zou uitkomst kunnen bieden bij patiënten van wie het oog helemaal niet meer werkt. Eerdere studies implanteerden elektroden in de visuele hersenschors van patiënten. Elektrische stimulatie van de elektroden leidt tot de waarneming van kunstmatige visuele waarnemingen die ‘fosfenen’ worden genoemd. Door het aanbrengen van honderden mini-elektroden kunnen we complexe visuele patronen opwekken en onderzoeken of dit leidt dit tot interpreteerbare beelden. Indien succesvol, zet dit onderzoek een grote stap in de richting van hersenprothesen ter bestrijding van blindheid, al zal de beschikbaarheid van deze prothese nog een aantal jaar op zich laten wachten.

CV

Pieter Roelfsema deed zijn artsexamen in Groningen in 1991 en zijn promotieonderzoek aan het Max-Planck-Institute for Brain Research in Frankfurt (Duitsland). Hij promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam in 1995. In 2002 kwam hij in dienst van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) in het Nederlands Herseninstituut. Sinds 2007 is hij algemeen directeur van dit instituut. Hij werd in 2005 benoemd als hoogleraar bij de Vrije Universiteit in Amsterdam en in 2012 ook als hoogleraar bij het AMC in Amsterdam. Hij ontving belangrijke subsidies waaronder een NWO-VICI (2008) en de ERC-Advanced subsidie (2013). Roelfsema bestudeert visuele waarneming, leren en geheugen in het visuele systeem in mens, proefdier en kunstmatige neurale netwerken. Hij onderzoekt hoe zenuwcellen in verschillende hersengebieden met elkaar samenwerken in taken waarbij we moeten nadenken over wat we zien. Zelfs de meest eenvoudige taak activeert vele duizenden hersencellen in verschillende delen van de hersenen. Roelfsema wil weten hoe cellen in deze netwerken samenwerken en hoe zij zich vormen tijdens het leren van een nieuwe taak. Een belangrijk doel van zijn lab is de ontwikkeling van een hersenschorsprothese om blinden een rudimentaire vorm van waarneming terug te geven.