Dr. H.G. Lemij, glaucoomafdeling, Het Oogziekenhuis Rotterdam

De inzet van Artificial Intelligence bij glaucoom

Glaucoom is de belangrijkste oorzaak van onherstelbare slechtziendheid en blindheid in de wereld. Dit komt vooral omdat glaucoom meestal te laat wordt ontdekt, waardoor er al vrij veel schade is ontstaan voordat de behandeling start. In Australië is aangetoond dat vrijwel alle mensen bij wie, voor het eerst, glaucoom in een bevolkingsonderzoek werd geconstateerd het voorafgaande jaar bij een oogarts of een optometrist waren geweest. Die hadden de diagnose dus gemist! Met de toenemende vergrijzing en een groeiende wereldbevolking wordt het probleem enkel groter; bij steeds meer mensen zal de diagnose immers te laat gesteld worden. Daar ligt een mogelijke rol voor Artificial Intelligence (AI). Hoewel OCT’s niet meer zijn weg te denken uit de moderne oogzorg, zijn ze echter relatief duur en nog in ontwikkeling. Bovendien zijn ze niet gestandaardiseerd. Daarom is fundusfotografie waarschijnlijk op dit moment de beste, meest gestandaardiseerde (en zeker de goedkoopste) beeldvormende techniek om AI voor te ontwikkelen. De AI kan dan cloud-based zijn, of onderdeel vormen van de software van de camera zelf. De meest gebruikte AI-techniek is die van CNNs (convolutional neural networks). Daarmee zijn al enkele serieuze pogingen gedaan; wat echter goed werkte in de ene bevolkingsgroep, was onbruikbaar in een andere. Van belang is de juiste mix tussen sensitiviteit en specificiteit: de meeste glaucomen moeten ontdekt worden, zonder dat er te veel onterechte verwijzingen naar de oogarts zullen plaatsvinden. Is deze mix niet goed, dan verliest men al snel vertrouwen in de AI. De werking van CNNs wordt uitgelegd. Tevens werpen we een blik op de toekomst over de ontwikkeling en toepassingen van glaucoomscreening door AI.

CV

Dr. H.G. Lemij (1960) werkt sinds 1989 in het Oogziekenhuis Rotterdam. Hij is vooral gespecialiseerd in glaucoom, met een bijzondere belangstelling voor glaucoomdiagnostiek, zowel functioneel (perimetrie) als structureel (beeldvormende technieken). Hij geeft regelmatig lezingen en cursussen in binnen- en buitenland over deze, maar ook andere, onderwerpen. Daarnaast is hij geïnteresseerd in innovatieve glaucoomchirurgie. Hij heeft tientallen nationale en internationale glaucoomsymposia georganiseerd en voorgezeten. Daarnaast is hij voorzitter van de Nederlandse Glaucoomgroep en de Imaging and Morphometry Association for Glaucoma in Europe (IMAGE), een werkgroep van de European Glaucoma Society (EGS).  Hij is mederedacteur van enkele boeken over glaucoomdiagnostiek. Hij verricht wetenschappelijk onderzoek en publiceert regelmatig in internationale wetenschappelijke oogheelkundige tijdschriften. Sinds 2 jaar leidt hij een Artificial Intelligence project met als doel om automatische glaucoomscreening te ontwikkelen.