Prof. Dr. M. Kamermans (Nederlands Herseninstituut)

De complexiteit van het netvlies en de consequenties daarvan voor visuele aandoeningen

Het netvlies is een gelaagde neuronale structuur welke de binnenkant van het oog bekleed. Het netvlies bestaat uit een veelheid (tientallen) van verschillende type neuronen, allemaal met heel specifieke taken. De fotoreceptoren, de staafjes en de kegeltjes zijn de lichtgevoelige neuronen die lichtsignalen omzetten in elektrische signalen. Deze elektrische signalen worden door een uiterst complex neuronaal netwerk verwerkt. Het beeld dat op het netvlies valt wordt niet, zoals in een camera, geheel naar de hersenen gestuurd. In tegendeel. Heel specifieke eigenschappen van het beeld worden geselecteerd voor verdere verwerking terwijl de rest van het beeld wordt weg gefilterd. Het netvlies is een zeer efficiënt selectie apparaat. Als er iets mis gaat in die selectie leidt dat tot zeer specifieke visuele problemen. In dit verhaal zal ik enige voorbeelden geven van dergelijke specifieke visuele aandoeningen en hun oorzaak in het netvlies. Verder zal ik een nieuwe strategie voor het herstel van de functie van slecht functionerende netvlies neuronen presenteren.

CV

Ik heb biologie gestudeerd met een minor in de fysica. Ik promoveerde in het laboratorium voor medische fysica aan de Universiteit van Amsterdam (1989) en deed mijn postdoctoraal onderzoek aan de Universiteit van Californië in Berkeley bij Frank Werblin (1989-1991). Daarna ontving ik een prestigieuze KNAW-fellowship wat mijn terugkeer naar Nederland mogelijk maakte (1991-1996). Ik startte toe mijn huidige onderzoeksgroep het Retinal Signal Processing Laboratorium. Op dit moment is die groep onderdeel van het Nederlands Herseninstituut.
Ik ben groepsleider in het Nederlands Herseninstituut (NHI) en professor in Neurofysiologie bij het Academisch Medisch Centrum (AMC). Mijn 80+ peer-reviewed publicaties in wetenschappelijke tijdschriften, waaronder Science, Nature Neuroscience, Neuron, PLoS Biology en American Journal of Human Genetics, worden veel geciteerd in het veld. Mijn onderzoek aan het visuele systeem wordt gekenmerkt door een zeer multidisciplinaire aanpak en vaak met een sterke kwantitatieve signatuur.
Het thema van mijn onderzoek is: Van lichtdetectie naar Vision. De fotoreceptoren zijn de lichtgevoelige neuronen in het netvlies. Ze detecteren licht. Zien is echter veel meer dan alleen licht detecteren. Het beeld dat op het netvlies valt, heeft veel verwerking nodig voordat het kan worden waargenomen. Deze verwerking begint in het netvlies. Het netvlies is een zeer geavanceerd beeldanalyse “apparaat”. Het selecteert en comprimeert relevante informatie in een scène voordat deze naar de hersenen wordt verzonden. Ik ben gefascineerd door de elegantie van deze verwerkingsstappen. Het oplossen van het functioneren van het netvlies en het gebruiken van deze fundamentele kennis om visueel gehandicapte mensen te helpen motiveert me enorm.